ТО 7 БАЛЛ!!! ЗАМИНЛАРЗАИ ХЕЛЕ ШАДИД ТОҶИКИСТОН ВА КИШВАРҲОИ ДИГАРИ МИНТАҚАРО ЛАРЗОНД
Шаби 21 марти соли 2023 як заминларзаи шадид қаламрави Афғонистону Тоҷикистонро такон дод. Манобеи мухталиф шиддати ин офати табииро дар марказаш аз 6,5 то 7 балл тибқи ҷадвали Рихтер баровард мекунанд. Сокинон аз манотиқи мухталифи Тоҷикистон: Аз Душанбею Кӯлобу Бохтар то Дарвозу Хоруғ, аз Исфараю Хуҷанд то Истаравшан хабар доданд, ки сахт ва хеле тӯлонӣ ларзидани заминро ҳис кардааст.
Пажуҳишгоҳи геология, сохтмони ба заминҷунбӣ тобовар ва сейсмологияи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон хабар дод, ки маркази заминларза дар 258-километрии ҷануби шаҳри Душанбе дар музофоти Қундузи Афғонистон ҷойгир буда, замин дар умқи 195 километр ларзидааст. Бино ба ин манбаъ, қувваи заминларза дар марказаш 7 балл ва дар шаҳри Душанбе 5 баллро ташкил дод.
Гуфта мешавад, ки ларзидани заминро дар тамоми давлатҳои Осиёи Марказӣ ва ҳам дар Ҳиндустон, Покистон ва Афғонистон эҳсос кардаанд.
Аммо марказҳои байналмилалии зилзиланигорӣ, аз ҷумла пойгоҳи earthquaketrack.com, ки заминларзаҳои рухдода дар саросари сайёраро лаҳза ба лаҳза пайгирӣ мекунад, хабар доданд, ки маркази заминларзаи соати 21:47 шаби 21 март дар 40-километрии ҷанубу шарқи маркази ноҳияи Ҷурми вилояти Бадахшони Афғонистон ҷойгир шуда буд ва шиддати заминларза дар марказаш тибқи ҷадвали Рихтер 6,5 баллро ташкил додааст.
Тоҷикистон дар як минтақаи зилзилахези қораи Осиё ҷойгир шуда, ҳар сол дар қаламраваш садҳо заминҷунбӣ сабт мешавад. Аз ҷумла марказҳои зилзиланигорӣ дар як шабонарӯзи охир дар қаламрави Тоҷикистон 1 заминларза, дар як ҳафтаи охир 6 заминларза, дар як моҳи охир 43 заминларза ва дар як соли охир 227 (!!!) заминларзаи шиддаташон тибқи ҷадвали Рихтер аз 1,5 балл зиёдро сабт кардаанд. Аксари ин заминларзаҳо дар шарқи кишвар, дар қаламрави вилояти мухтори Кӯҳистони Бадахшон рух додаанд.
Дар пайи заминларзаҳои пурқурбонию харобиовар дар Туркияву Сурия, ки дар аввали моҳи феврали соли 2023 боиси ҳалокати беш аз 50 ҳазор нафар ва фурӯ рехтани садҳо бино, аз ҷумла биноҳои навбунёд гардид, бисёриҳо то куҷо ба чунин заминларзаҳо сахт тобовар будани хонаҳои бисёрқабатаи солҳои ахир сохташуда дар шаҳрҳои Тоҷикистонро зери шубҳа қарор доданд. Бо дарназардошти сатҳи коррупсия дар кишвар кам касе ба ин итминони мақомот, ки мегуфтанд, биноҳои Тоҷикистон ба заминларзаи иқтидораш то 9 балл тобоваранд, бовар кард. Бисёриҳо аз ҷумла биноҳои сохтаи раиси Хадамоти алоқа Бег Сабурро мисол меоварданд, ки бар хилофи оддитарин меъёрҳои шаҳрсозӣ бо маҳсулоти пастсифат сохта шудаанд.
Дар пайи сарусадои зиёд дар ҷомиа Кумитаи сохтмон ва меъмории ҳукумати Тоҷикистон аз “комиссия оид ба омӯзиш, таҳлил, баҳодиҳии риояи меъёру қоидаҳои шаҳрсозӣ, инчунин дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ дар бино ва иншоотҳои ба истифода додашуда дар давраи солҳои 2018-2022 ва сохтмонашон идомадошта дар шаҳрҳои Душанбе, Бохтар ва Хуҷанд” таъсис дод.
Раиси шаҳри Душанбе Рустами Эмомалӣ низ рӯзи 15 феврали соли 2023 дар мавриди таъсиси гуруҳи корӣ “ҷиҳати омӯзиш, таҳлил ва баҳодиҳии эҳтимолияти рух додани заминларзаи шадид дар шаҳри Душанбе ва устувории воқеии иншоот ва биноҳои истиқоматии бисёрқабатаи ба истифода дода шуда ва сохтмонашон идомадоштаи пойтахт” амри вижае содир кардааст.
Ин комиссия бояд сифати сохтмонҳои аз соли 2018 ба ин тараф сохташуда ва сохтмонҳои нотамомро дар шаҳрҳои Душанбе, Хуҷанд ва Бохтар санҷида, то 10 март дар бораи натиҷаи кори худ маълумотнома пешниҳод мекард. Аксари ин биноҳое, ки дубора таҳти санҷиш қарор мегиранд, аз ҷумла бисёре аз биноҳои сохтаи Бег Сабур, дар вақташ имзоҳои комиссияҳои қабулро ба даст овардаанд ва дар бисёраш алакай мардум зиндагӣ доранд.
То ҳол дар бораи натиҷаи кори ин комиссия ҳисоботи расмие нашр нашудааст.