146 ЗАНУ КӮДАКИ ТОҶИКРО АЗ СУРИЯ БА ВАТАН ОВАРДАНД (5 АКС)
Шаби 25 июли соли 2022 146 шаҳрванди Тоҷикистон – 42 зан ва 104 кӯдак- тавассути парвози чартерии мустақим аз Сурия ба Ватан баргардонида шуданд. Дар ин бораи бо нашри 5 акс аз фурудгоҳи Душанбе хабаргузории давлатии “Ховар” хабар дод. “Ховар” таъкид кардааст, ки бозгашти ин шаҳрвандони тоҷик аз кишвари ҷангзадаи Сурия бо супориши бевоситаи президенти Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон сурат гирифтааст.
Радиои Озодӣ хабар дод, ки занону кӯдакони тоҷикро аз Сурия бо ҳавопаймои чартерии ширкати “Cham Wings” (“Шом Вингз”) овардаанд. Ин ҳавопаймо соати нӯҳи шаб дар пойтахти Тоҷикистон фуруд омадааст, вале дар фурудгоҳи Душанбе танҳо ба хабарнигорони шабакаҳои давлатӣ иҷоза додаанд, ки аз ҷараёни вуруди ин занону кӯдакон аксу видео гиранд. Озодӣ меафзояд, ки баъд аз анҷоми расмиёт ҳамаи мусофирони ин ҳавопаймо ба маҳалле интиқол дода шуданд, ки мақомот аз эълони номи он худдорӣ мекунанд. Онҳоро бо 4 автобуси ширкати “Asian Express” аз фурудгоҳ бурдаанд ва ин корвонро 3 мошини “Ёрии таъҷилӣ” низ ҳамроҳӣ мекард.
Рӯзи 25 июл мақомоти нимамухтори курдҳои Сурия эълон карданд, ки 146 зану кӯдаки ҷангҷӯёни тоҷики созмони ДОИШро ба сафири Тоҷикистон дар Кувейт супурданд.
Фанар Кеит, намояндаи курдҳои Сурия ба хабаргузории Франс Пресс гуфт: “Мо 42 зан ва 104 кӯдакро, ки дар урдугоҳҳои Ал Ҳавл ва Рож қарор доштанд, ба сафири Тоҷикистон дар Кувайт Зубайдулло Зубайдзода супурдем. Инҳо заноне буданд, ки ягон ҷиноят содир накардаанд ва дар амалҳои терроризм дар шимол ва шимолу шарқи Сурия даст надоштанд”.
Зубайдулло Зубайдзода дар нишасти хабарии бахшида ба супурдани ин занону кӯдакон гуфт, ҳуумати Тоҷикистон чандин вақт боз барои пайдо кардани роҳҳо ба Ватан баргардондани ин шаҳрвандонаш талош дошт.
Бино ба иттилои Франс Пресс, нирӯҳои курд 146 зану кӯдаки тоҷикро бо автобусҳо барои интиқол то фурудгоҳи Қамишлӣ овардаанд. Ба мушоҳидаи хабарнигор, занҳо либоси сиёҳ дар тан дошта, бархе кӯдакон низ дар сар ҳиҷобу ниқоб доштаанд.
Баъди шикасти ба ном хилофати ДОИШ дар Сурияву Ироқ дар соли 2019 ҷомиаи ҷаҳонӣ ба мушкили ба ватанҳояшон баргардондани аъзои оилаҳои ҷангҷӯёни ин созмон рӯбарӯ шуд. Бархе кишварҳо барои баргардондани шаҳрвандонашон, ки дар Сурияву Ироқ ба саффи гуруҳҳои ифротию террористӣ ҳамроҳ шудаанд, зиёд майл нишон намедиҳанд. Ба ҳисоби Дидбони ҳуқуқи башар (HRW), дар урдугоҳҳо ва маҳбасҳои воқеъ дар шимолу шарқи Сурия беш аз 41 ҳазор хориҷӣ, аксаран кӯдакони то синни 12, чандин сол боз бо гумони ҳамдастӣ дар фаъолиятҳои ДОИШ нигоҳ дошта мешаванд.
Тавре қаблан хабар додем, сафири Тоҷикистон дар Кувайт Зубайдулло Зубайдзода рӯзи 21 июли соли 2022 дар шаҳри Димишқ, пойтахти Сурия бо мақомҳои баландпояи ин кишвар, аз ҷумла бо муовини президенти Ҷумҳурии Арабии Сурия оид ба масъалаҳои амниятӣ, роҳбари Дафтари амнияти миллии кишвар генерал Алӣ Мамлук ва муовини якуми вазири корҳои хориҷӣ ва муҳоҷирини Ҷумҳурии Арабии Сурия Башар Ҷафарӣ масъалаи ба Ватан баргардондани садҳо шаҳрванди тоҷикро аз урдугоҳҳои ин кишвар баррасӣ карда буд.
Дар солҳои авҷи фаъолиятҳои гуруҳҳои тундраве, чун ДОИШ дар Сурияву Ироқ ва эълони “хилофат” дар сарзаминҳои ишғолкардаи ин гуруҳ дар он ду кишвари ҷангзадаи Ховари Миёна, ба ҳисоби мақомоти Душанбе, беш аз 2 ҳазор нафар аз шаҳрвандони Тоҷикистон низ асосан замони дар муҳоҷирати корӣ дар Русия буданашон ба доми фиреби мубаллиғони ба ном “ҷиҳод” афтода, бархе ҳатто хонахез бо аҳли оилаҳояшон ба Сурияву Ироқ рафтанд ва ба саффи созмонҳои ифротӣ ва асосан ба ДОИШ пайвастанд.
Ба ҳисоби мақомоти амниятии Тоҷикистон, беш аз 500 тан аз ҷангҷӯёни тоҷик ва зану фарзандони онҳо дар ҷараёни ҷангҳову бомбаборонҳо дар Ироқу Сурия кушта шуда, баъди аз дасти ДОИШ пас гирифтани тақрибан ҳама сарзаминҳои таҳти назораташ даҳҳо тан аз ҷангҷӯёни тоҷик ва ҳамин тавр, беш аз 400 нафар аз занону фарзандони онҳо ба асорат афтоданд.
Чанд зани тоҷик дар Ироқ барои ҳамдастиашон ба ДОИШ ба солҳои тӯлонии зиндон маҳкум гардиданд.
Мақомоти Тоҷикистон чанд сол боз талош доранд, то занону фарзандони ҷангҷӯёни тоҷикро ба Ватан баргардонанд. Моҳи апрели соли 2019 бо талошҳои сафир Зубайдулло Зубайдзода, 84 кӯдаки тоҷикро ба Тоҷикистон баргардонданд.
Ба иттилоъи вазорати хориҷаи Тоҷикистон, чанд сол боз беш аз 260 зану кӯдаки тоҷик дар урдугоҳҳои Ал-Ҳавл ва Рожи Сурия қарор доранд. Ҳомиёни ҳуқуқ вазъи занону кӯдакони асир дар урдугоҳҳои Сурияро хеле бад ва пур аз маҳрумият ба қалам медиҳанд.
